Nefes Darlığı (Dispne) Nedir

Solunum yedeğinin azalması dispeye neden olmaktadır. Bunun belli nedenleri olmaktadır. Bu nedenler şişmanlık , yaşlılık ve belli hastalıklar da olabilir. Yazımızda bu hastalıklardan ve Akciğere bağlı dispeden bahsetmeye çalışacağız. Ayrıca nefes darlığı tanımını açıklayarak bu konuda bilgiler aktaracağız. Konumuzun içeriğine geçelim ve nefes darlığı dispe nedir detaylarıyla görelim...

Nefes darlığı, hastanın güçlükle nefes alıp vermesi halidir. Nefes darlığı, sübjektif olarak duyulan rahatsız edici bir duyudur. Hasta soluma eforunun arttığını duyar. Nefes darlığına “zorlu solunum” demek de mümkündür. Normal bir insanın alışkın olduğundan fazla bir iş yaparken fazla solunum gereksinmesi (hiperpe) bir nefes darlığı değildir. Her kişinin bir iş kapasitesi vardır.

Bunu aşınca normalden daha derin ve daha hızlı solumaya başlar. Özellikle hareketsiz bir hayat yaşayanlar, yaşlılar, şişmanlar ve kadınlar küçük bir eforla daha fazla solunum gereksinmesi ile karşılaşırlar. Bunları nefes darlıkları arasına katmamak gerekir.

Kısacası dispne bir hastalık halidir. İstirahat halinde bir şahsın bir dakikada soluduğu hava (dakika solunum hacmi), zorlu şekilde bir dakikada soluduğu havanın (maksimum solunum kapasitesi) 1/3 ünden azdır. Bu oranın büyümesi, yani solunum yedeğinin azalması, dispneye neden olur.

Nefes Darlığı Ne Zaman Tıbbi Bir Soruna İşaret Eder ?

Uzun süren ve bir türlü geçmeyen nefes darlığı şikayeti büyük olasılıkla tıbbi bir sorunla ilgilidir. Aniden ve yoğun bir şekilde ortaya çıkan nefes darlığı da, kısa bile sürse bir sağlık sorunun belirtisi olabilir.

Tıbbi bir sorundan şüphelenilecek durumlardan bazıları şu şekildedir:

·         Dinlenme halindeyken nefes darlığı

·         Aktivite ve egzersiz sonrası nefesin kesilmesi

·         Uzanırken görülen nefes darlığı

·         Alerjen gibi çeşitli tetikleyicilerle ortaya çıkan nefes kesilmesi

·         Göğüs ağrısının eşlik ettiği nefes darlığı

·         Kol, çene ya da boyun ağrısıyla birlikte nefes alamama

·         Ayak ve el bileklerinde şişmeyle birlikte nefes darlığı

·         İştah kaybı, istem dışı kilo kaybı veya kilo alma ile birlikte nefes darlığı

·         Alışılmadık halsizlik hissi ile birlikte nefesin kesilmesi

·         Terleme ile birlikte nefes darlığı

·         Ateş ile birlikte nefes darlığı

·         Nefes alırken ıslık veya hırıltı benzeri seslerin olması ve nefes darlığı

Nefes darlığı şikayetinin yanı sıra inatçı öksürük

Sersemlik, bayılma hissi ile birlikte nefes darlığı

Ani görülen nefes darlığı ile ilgili olabilecek çeşitli rahatsızlıkları ve sağlık sorunlarını şu şekilde sıralayabiliriz:

Akciğer veya solunum yolları rahatsızlıkları

Astım: Aniden nefesin kesilmesi bir astım krizi yüzünden kaynaklanabilir. Bunun anlamı hava yollarının daralması, hırıltıya ve öksürüğe neden olacak şekilde balgamın artmasıdır.

Zatürre: Akciğer iltihabı öksürük ve nefes darlığına neden olabilir. Genellikle antibiyotik kullanılmasını gerektiren bir enfeksiyondan dolayı kaynaklanır.

KOAH: Eğer kronik obstrüktif akciğer hastalığınız varsa, nefes darlığı hastalığın kötüleştiği anlamına gelebilir.

Kalp rahatsızlıkları

Kalp krizi: Göğüs ağrısı gibi en bilinen belirtilerin görülmediği sessiz kalp krizinde nefes darlığı şüphe çekebilecek tek belirti olabilir.

Kalp yetmezliği: Nefes almakla ilgili zorluklara yol açabilecek başka bir kalp sorunu da kalp yetmezliğidir. Kalp yetmezliğinde kalp vücuda yeterince kalp pompalayamıyor demektir. Genellikle zyıf kalp kası bu soruna neden olur. Ciğerlerde su birikmesiyle nefes almak zorlaşır. Yaşam biçiminde bazı değişiklikler ve ameliyat gibi tedavi biçimleri gerektirebilir.

Kalp Ritmi: Taşikardi ya da atriyal fibrilasyon gibi düzenli veya düzensiz ama hızlı kalp atışı nefesin kesilmesine yol açabilir.

Panik Atak ya da Kaygı

Panik atak ya da kaygı hızlı ve derin nefes almanıza neden olabilir. Nefesinizi yavaşlatmaya yoğunlaşmak ya da bir kese kağıdının içine nefes alıp vermek nefesi normale döndürebilir.

Yukarıda bazı başlıkların altını çizmiş olsak da nefes darlığına yol açan çok çeşitli nedenler vardır. Bunları toplu şekilde sıralamayı denersek:

Amfizem (akciğerlerdeki hava keseciklerinin gerilip genişlemesi)

Anemi

Akciğer embolisi

·         Akciğer ödemi

·         Akciğer kanseri

·         Akciğer sönmesi

·         Aritmiler (kalp ritm düzensizlikleri)

·         Astım

·         Boğulma

·         Düşük kan basıncı (hipotansiyon)

·         Epiglotit (gırtlak kapağı enfeksiyonu iltihabı)

·         Guillain-Barre sendromu (sinir sisteminin bağışıklık kökenli bozulması)

·         İnterstisyel akciğer hastalığı

·         Kalp tamponadı

·         Kalp krizi

·         Kalp yetmezliği

·         Kalp zarı iltihabı

·         Karbon monoksit zehirlenmesi

·         Kardiyomiyopati (kalp kası bozukluğu)

·         KOAH (kronik obstrüktif akciğer hastalığı)

·         Kırık kaburga

·         Kronik bronşit

·         Krup hastalığı (gırtlağı tutan ve sıklıkla küçük çocuklarda görülen viral bir hastalık)

·         Myastenia gravis (kas hastalığı)

·         Obezite

·         Panik atak

·         Plörezi (akciğer zarında sıvı birikmesi)

·         Pulmoner fibrozis (akciğerlerin yara dokusuna dönüşmesi)

·         Pulmoner hipertansiyon (akciğer yüksek tansiyonu)

·         Sarkoidoz hastalığı

·         Tüberküloz

·         Üst solunum yolu tıkanıklığı

·         Ventrikül disfonksiyonu (kalpte pompalama sorunu)

·         Yaygın anksiyete bozukluğu

·         Zatürre

Nefes darlığı tedavisi için ilk olarak nefes darlığına yol açan nedenin tespit edilmesi gerekir.